گروه بندی امکان پرکاربرد

جمع آوری 

اشکان ارشادی 

 

گروه های اوزان:

گروه یك:

 1) اتن اتن اتن اتن ( رمل مثمن سالم)

روزگار است این كه گه عزت دهد گه خوار دارد

چرخ بازیگر ازین بازیچه ها بسیار دارد

2) اتن اتن اتن ن‌‌ (رمل مثمن محذوف)

ای مسلمان فغان از جور چرخ چنبری

وز نفاق تیر و قصد ماه و كید مشتری

3) اتن اتن ن 

هر كس از زن خود شد یار من

از درون من نجست اسرار من

گروه دوم:

1) فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن ( رمل مثمن مخبون )

نظر آوردم و بردم كه وجودی به تو ماند

همه اسمند و تو جسمی،همه جسمن و تو روحی

2) فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبئن محذوف )

نه من خام طمع عشق تو می ورزم و بس

كه چو من سوخته در خیل تو بسیاری هست

3) :فعلاتن فعلاتن فعلن

بت خود را بشكن خوار و ذلیل

نامور شو به فتوت چو خلیل

گروه سه

1) مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن ( رجز مثمن مطوی)

عشق تو بر بود ز من مایه ی مایی و منی

خود نبود عشق تو را چاره ز بی خویشتنی

2) مفتعلن مفتعلن ن ( منسرح مثمن مطوی مكشوف . این وزن دوری است )

كرده گلو پر ز باد قمری سنجاب پوش

كبك فرو ریخته مشك به سوراخ گوش

گروخ چهارم

 1) مستفعل مستفعل مستفعل مستف (هزج مثمن اخرب مكوف محذوب )

تا كی به تمنای وصال تو یگانه

اشكم شود ازهر مژه چون سیل روانه

2) مستفعل مستفعل مستفعل فع ( هزج مثمن اخرب مكوف مجبوب )

تقدیر كه بر آن كشتنت آزرم نداشت

بر حسن جوانیت دل نرم نداشت

این وزن رباعی است

3) مستفعل ن مستفعلن ن ( هزج مثمن اخرب )

وقتی دل سودایی می رفت به بستا ن 

بی خویشتنم كردی بوی گل و ریحان ها

گروه پنجم

1) مستفعلن م مستفعلن فعل ( مضارع مثمن اخرب مكفوف محذوب )

امروز روز شادی و امسال سال گل

نیكوست حال ما، كه نكوباد حال گل

2) مستفعل م ن ( مضارع مسدس اخرب مكفوف )

ای آن كه غمگنی و سزا وا ری

واندر نهان سرشك همی باری

3) مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن ( مضارع مثمن اخرب )

ای باد بامدادی خوش می روی به شادی

پیوند روح كردی پیغام دوست دادی

گروه ششم

1) مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن ( هزج مثمن سالم )

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم

جرس فزیاد می دارد كه بر بندید محمل ها

2) مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن ( هزج مسدس محذوف )

الهی سینه ای ده آتش افروز

در آن سینه دلی وان دل همه سوز

گروه هفتم

1) فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)

به سبزه درون لاله ی نو شكفته

عقیق است گویی به پیروزه اندر

2) فعولن فعولن فعولن فعل ( متقارب مثمن محذوف )

مگردان سر از دین از راستی

كه خشم خدا آورد كاستی

گروه هشتم

1)

من فعلاتن من فعلاتن ( مجتث مثمن مخبون )

گرم عذاب نمایی به داغ و درد جدایی

شكنجه صبر ندارم بریز خونم و رستی

2)

من فعلاتن من فعلن ( مجنث مثمن مخبون محذوف )

به حسن خلق و وفا به یار ما نرسید

تو را درین سخن انكار كار ما نرسید

گرو نهم 

1) مستفعل ات مستفعل ( هزج مسدس اخرب مقبوض )

از كرده ی خویشتن پشیمانم 

جز توبه ره دیگر نمی دانم

2) مستفعل ات فع لن ( هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف )

لاف از سخن چو در توان زد

آن خشت بود كه پر توان زد

 

نام اوزان حاصل از تكرار اركان چنین است:

مفاعیلن هزج

اتن رمل

مستفعلن رجز

فعولن متقارب

 

 

فعلاتن رمل مخبون

مفتعلن رجز مطوی

من هزج مقبوض

 

نان اوزان حاصل از تناوب اركان چنین است:

من فعلاتن، مجبث مخبون

مفاعیلن ( مستفعل ن )، هزج اخرب

فعلات اتن، رمل مشكول

اتن ( مستفعلن فعولن )، مضارع اخرب

ashkhani مثمن ,فعلاتن ,مستفعل ,اتن ,فعولن ,مفاعیلن ,فعلاتن فعلاتن ,اتن اتن ,مثمن اخرب ,مفاعیلن مفاعیلن ,فعولن فعولن ,اتن اتن ات منبع